स्वसंरक्षणावर लक्ष द्या

स्वसंरक्षणावर लक्ष द्या

-दादासाहेब येंधे (dyendhe1979@gmail.com)

विकृत नजरेचा, किळसवाण्या स्पर्शाचा किंवा छेडछाडीचा अनुभव आलेला नाही अशी मुलगी शहरात सापडणं विरळच. एवढं हा अनुभव कॉमन आहे. लक्ष देऊ नको, काळजी घे, फोन कर, लवकर घरी ये.. असे सल्ले मुलींना तिच्या घरच्यांकडून दिले जातात. निर्भया, हैद्राबाद, हिंगनघाट सारखा प्रसंग घडतो, तेव्हा या सगळ्या प्रसंगांना वाचा फुटते आणि मग मुलींनी स्वसंरक्षणाचे धडे गिरवायला हवेत यावर घोडे येऊन अडते.

मुंबईतील गर्दीच्या ठिकाणी तर स्त्रियांना, लहान मुलींना नको त्या ठिकाणी स्पर्श करायचा, त्यांचे दागिने चोरायचे, बॅगा पळवायच्या, अश्लील शेरेबाजी करायची असे अनेक प्रकार कित्येक वर्षांपासून सुरू आहेत. असा अनुभव फक्त गर्दीच्या ठिकाणीच येतो असं नाही तर भर रस्त्यात, फलाटावर, ट्रेनमधून उतरल्यानंतर जिन्यावरून चढताना असे कोणत्याही जागी रोडरोमियोंची, गुंडांची, दारुड्यांची किंवा विकृत मनोवृत्तीच्या लोकांची भेट होतेच होते काहीजण विकृत नजरेने बघून मुलींना घाबरवून सोडतात. पण, मी घाबरत नाही, कोणी आलंच तर... असं म्हणणाऱ्या मुली, स्त्रिया प्रत्यक्षात काही प्रसंग ओढवला तर गप्प बसणे पसंत करतात किंवा काय करायचं हे त्यांना प्रसंगी आठवतच नाही आणि मग आपण प्रशासनाला, पोलिसांना, सरकारला दोष देऊन मोकळे होतो. पण, यासाठी काही प्रमाणात आपणच आपले संरक्षण करण्याचे ठरवले तर त्यासाठी प्रत्येक मुलीने स्वसंरक्षणाचे धडे गिरवायला हवेत. स्वसंरक्षणाचे प्रशिक्षण प्रत्येकीने घेतलंच पाहिजे.

संकटाच्या वेळी मदत मिळेपर्यंत बचाव करण्यासाठी काही छोटया छोट्या ट्रिक उपयोगात आणायला पाहिजेत. जसे...

- कधी कुणी व्यक्ती आपल्याला समोरून धक्का देऊन खाली पाडण्याचा प्रयत्न करत असेल आणि जबरदस्ती करण्याचा प्रयत्न केला त्यावेळी लहान लेकराच्या दोन्ही हात आपल्या खांद्यावरून पटकन उडवायचे त्याचे खांदे पकडून पायाने त्याच्या पायावर जोरात किक मारुन त्याला बाजूला ढकलून द्यायचे सोबत मोठ्याने ओरडायचे.

- जर कोणी आपल्याला एकटे गाठून चाकू किंवा बंदुकीचा धाक दाखवून दागिने मागत असेल तर आधी बंदुक किंवा चाकूच्या नेमापासून बाजूला व्हायचं आणि हल्लेखोराच्या तोंडासमोर जोरात ओरडून त्याच्या जॉईंटसवर मारायचं.

-  या ट्रिक्स वापरताना नेहमी दोन गोष्टी लक्षात ठेवायच्या त्या म्हणजे जोरजोरात ओरडायचं त्यामुळे हल्लेखोराचं लक्ष विचलित होईल आणि त्याला मारताना आपल्या पूर्ण ताकदीने त्याला मारायचं.

- कोणत्याही ठिकाणी तुम्ही गेल्यावर जर तुम्हाला असं वाटलं की, कोणीतरी व्यक्ती आपल्याकडे बघत आहे. किंवा कोणाची तरी वाईट नजर बऱ्याच वेळापासून आपल्यावर खिळली आहे. तर त्याकडे दुर्लक्ष करू नका किंवा घाबरू नका काही वेळात हा प्रकार थांबला नाही तर त्या व्यक्तीला मोठे डोळे करून रागीष्ट असा लूक द्या. म्हणजे आपल्या नजरेची दहशत समोरच्या पर्यंत पोचली जाईल आणि आपला त्याच्यावर धाक निर्माण होईल.

- ऑफिस किंवा शाळा, कॉलेज, घरच्या आजूबाजूच्या परिसरातून जाता -येता वारंवार तुमच्यावर कोणी व्यक्ती कमेंट करत असेल. तुमची छेडछाड करत असेल तर त्यावर रिऍक्ट करा. तुमच्यातील अग्रेशन बाहेर येऊ द्या. छेडछाड करणाऱ्यांची खरडपट्टी काढा. प्रकरण जास्त गंभीर असेल तर पोलिसांची मदत घ्या. पण, घाबरून लोक काय म्हणतील याचा विचार करून प्रकरणाची टाळाटाळ करू नका.

छेडछाडी विषयी तुमच्या घरच्यांशी, मैत्रिणींशी बोला. वेळ पडल्यास पोलिसांशी बोला. कारण, हल्ली छेडछाडीचे प्रमाण पाहता गर्दीच्या ठिकाणी जाणून-बुजून धक्काबुक्की करणं, गर्दीचे कारण देत स्त्रियांना नको त्या ठिकाणी स्पर्श करणं अशा घटनांना रोज कित्येक महिला तोंड देत आहेत. कामाला जायची घाई, घरी यायची घाई, वेळ कुठे आहे..? या सगळ्याकडे आपल्याला लक्ष द्यायला अशी कारणे देत आजही अशा गंभीर प्रकारांकडे महिलांचे दुर्लक्ष होत आहे. परिणामी, छेडछाड करणाऱ्यांचे फावते आहे. यासाठी मुलींनी, महिलांनी पुढे यायला हवे.